Çocuklarda Büyüme ve Gelişme

Büyüme, hücre sayı ve büyüklüğünün artmasına bağlı olarak,vücut hacim ve kütlesinin artışıdır.

Gelişme ise, hücre ve dokuların yapı ve içeriğinin değişimi ile dil,zihinsel,motor,duygusal ve sosyal alanlardaki olgunlaşmadır.

Büyümeyi ve Gelişmeyi  Etkileyen Faktörler

• Kalıtım ve Ailesel Faktörler
• Beslenme
• Cinsiyet
• Hormonlar
• Hastalıklar
• Hamilelik dönemi ile ilgili faktörler
• Psikososyal Faktörler

• Çocukların sağlık durumunun değerlendirilmesinde en iyi gösterge büyümedir.
• Büyümeyi etkileyen en önemli faktör kalıtımdır.
• Kalıtım, daha çok boy ile ilişkilidir,ancak zayıflık ve şişmanlık gibi fiziksel özelliklerde etkilenir.
• Örneğin uzun boylu olan ailelerin çocukları uzun boylu,esmer olanların çocukları esmer olmaya eğilimlidir.

Çocuklarda Büyüme ve Gelişme

• Büyüme,hamilelik ile başlayıp ergenlik döneminin sonuna kadar devam eden bir süreçtir.
• Sabit bir hızla devam etmez.
• Süt çocukluğu ve ergenlik dönemlerinde büyüme hızı artmaktadır.
• Ayrıca büyüme hızı bir organdan diğerine farklılıklar göstermektedir.

Büyümenin değerlendirilmesi

• Yenidoğan döneminin ilk 15 gününde özellikle ağırlık artışı sık aralarla değerlendirilir. Bunu izleyerek ilk ay sonunda izlem yapılır. Birinci aydan itibaren 6.aya kadar ayda bir, 6.aydan iki yaşına kadar üç ayda bir, 2 yaşından 6 yaşına kadar altı ayda bir ve 6 yaşından başlayarak da erişkin döneme kadar yılda bir her çocuğun büyüme ve gelişme yönünden değerlendirilmesi uygundur. 
Büyümenin değerlendirilmesinde kullanılan başlıca ölçütler:
1-Vücut ağırlığı ve ağırlık artış hızı
2-Boy uzunluğu ve boy uzama hızı 
3-Baş çevresi ve baş çevresinde artma hızı
• 
  Vücut Ağırlığı ve Ağırlık Artış Hızı Vücut ağırlığını ölçmek için kullanılan teraziler hassas olmalıdır. İki yaşından küçük çocuklar en fazla 10 g’a duyarlı bebek terazileri, daha büyük çocuklar ise 100g’a duyarlı teraziler kullanılarak ölçülmelidir. Doğumdan sonraki ilk 3-4 gün içinde, fizyolojik ağırlık kaybı denilen ve genellikle çocuğun ağırlığının %5-6’sı kadar olan bir ağırlık azalması olur. Bu ilk günlerden sonra sağlıklı bir süt çocuğunun vücut ağırlığı düzenli olarak artar. Büyümenin yolunda gidip gitmediğini saptamak için çocuk belirli aralıklarda tartılmalıdır. İlk 6 ayda sağlıklı bir çocuk günde 20-30g (veya haftada 150-250g’lik) bir ağırlık artması gösterir. Büyümenin kısmen yavaşlaması ile 2. 6 ayda günlük ağırlık artması 15-20g (haftada 100-150g) düşer. 12-24 ay arası sağlıklı çocuk ortalama haftada 50g kadar alır.
•  Boy Uzunluğu ve Boy Uzama Hızı Boy ölçümü standart boy ölçüm araçları ile yapılmalıdır. Ölçüm aracında dikkat edilecek nokta başa temas edecek düzlemin geniş olmasıdır. Boy uzunluğu ilk 2-3 yaş- ta sırtüstü yatar pozisyonda bir kenarında bir mezür ve çocuğun ayaklarına uygulanan hareketli bir bölümü bulunan özel boy ölçüm masasında ölçülür. Ayakta dik pozisyonda rahat durabilen her çocukta boy ölçümü ayakta yapılır. Yenidoğanın ortalama boy uzunluğu 50 cm kadardır. Çocuk doğumdan sonraki ilk iki üçer aylık dönemde 8’er cm, 3.ve 4. Üçer aylık dönemde 4’er cm büyür.1-2 yaş arasında boy uzunluğu 10-12 cm artar.2-4 yaşları arasında büyüme hızı daha da yavaşlar ve yılda yaklaşık 7 cm’ye kadar iner. 4 yaş ile ergenliğin başladığı 10-12 yaşlarına kadar yıllık boy uzaması 5-6 cm’dir. 
• Baş Çevresi ve Baş Çevresinde Artma Hızı Sağlıklı bir çocukta başın büyümesi, beynin büyümesini yansıtır. Doğumda baş çevresi 35 cm kadardır. Ortalama değerler 3.ayda 40,5 cm, 6.ayda 43cm, 12.ayda 46 cm’dir. Bundan sonraki yaşlarda baş büyümesi yavaştır.